Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) hazırladığı yeni yönergeye nazaran, doğal afet, terör, göç üzere travmatik ve güçlü olaylar karşısında ruhsal ve toplumsal dayanak sağlamak üzere vilayet, ilçe ulusal eğitim müdürlükleri ile okullarda ‘psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale ekipleri’ kurulacak. Bakanlık Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından rehberlik hizmetleri kapsamında; doğal afet, terör, göç, intihar, mevt – yas, cinsel istismar üzere travmatik ve kuvvetli olaylar karşısında yürütülen psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale hizmetlerinin programları büsbütün yenilendi. Bu çerçevede yürütülen hizmetlerle ilgili alanda gerekli uyumun sağlanması, programların daha faal uygulanması için yeni hazırlanan ‘Psikososyal Muhafaza, Tedbire ve Krize Müdahale Hizmetleri Yönergesi’ yayımlanarak yürürlüğe girdi.
MEB Bildiriler Dergisi’nde yer alan yönergeyle psikososyal müdafaa, tedbire ve krize müdahale hizmetleri kapsamında gerekli insan kaynağının sağlanması ve güçlendirilmesi, travma, kriz durumlarında yönetici, öğretmen, öğrenci, veli ve okul yardımcı çalışanına yönelik psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale hizmetlerinin yürütülerek bu bireylerin travma reaksiyonlarının olağanlaştırılması ve günlük yaşama uyumlarının sağlanması amaçlanıyor. Yönergeye nazaran, doğal afetler ile kaza, ihmal, istismar, intihar, şiddet, savaş, terör ve göç üzere travmatik olaylardan evvel, olay anında ve sonrasında ruhsal ve toplumsal takviye sağlamak üzere sunulan hizmetlerin tümünü kapsayan psikososyal müdafaa, tedbire ve krize müdahale hizmetleri genel müdürlük tarafından planlanıp denetlenecek.
İL VE İLÇELERDE KRİZE MÜDAHALE TAKIMLARI KURULACAK
Yönerge kapsamında vilayet ulusal eğitim müdürlükleri ile ilçe ulusal eğitim müdürlüklerinde eğitim-öğretim yılı başladıktan sonra bir ay içinde bahisle ilgili hizmet içi eğitim almış çalışandan ‘psikososyal müdafaa, tedbire ve krize müdahale ekipleri’ kurulacak. Vilayet grupları, vilayet ulusal eğitim müdürlüklerinde şube müdürünün başkanlığında, en az bir ve en fazla üç rehberlik ve araştırma merkezi müdürü, en az bir ve en fazla üç rehberlik hizmetleri kısım lideri, en az bir ve en fazla beş rehberlik öğretmeninden oluşacak. Yılda üç kere ve muhtaçlık halinde toplanacak olan vilayet takımları, psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale hizmetlerine yönelik muhtaçlık belirleme çalışmalarını yaparak, bu doğrultuda çalışma planı hazırlayacak. Ayrıyeten gerek görülmesi halinde travma, kriz durumlarından etkilenen bireylerin öğretmenleri, ailesi, arkadaşları üzere yakın etrafının de krize müdahale sürecine iştiraki sağlanacak, bireyler gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluşlara yönlendirilecek.
İl takımları ile benzeri misyonları üstlenecek ilçe takımlarında de ilçe ulusal eğitim müdürlüklerinde, şube müdürü başkanlığında varsa rehberlik ve araştırma merkezi müdürü ve kısım lideri ile her eğitim kademesinden en az birer rehberlik öğretmeni yer alacak. Rehberlik ve araştırma merkezleri ise psikososyal müdafaa, tedbire ve krize müdahale hizmetlerine yönelik yazılı ve görsel malzemelerin hazırlanması, eğitimlerin düzenlenmesi üzere çalışmaları vilayet, ilçe ulusal eğitim müdürlükleriyle iş birliğinde yürütecek. Merkezler, okul rehberlik hizmetleri programında yer alan psikososyal önleyici dayanak programlarının uygulanmasını takip edecek, rehberlik ve araştırma merkezine başvuran travma, kriz durumlarından etkilenen bireyleri gerektiğinde ilgili kurumlara yönlendirerek durumlarını izleyecek.
OKULLAR DA DEVREDE
Yönergeye nazaran, okullarda da okul müdürü yahut okul müdürü tarafından görevlendirilmiş bir müdür yardımcısı başkanlığında, varsa rehberlik öğretmenleri ile rehberlik hizmetleri yürütme komitesi üyesi her sınıf seviyesinden en az bir sınıf rehber öğretmeninden oluşan ‘okul psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale ekibi’ kurulacak. Gruplar, okul genelinde travma, kriz durumlarında psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale hizmetlerinin planlanması ve uygulanmasından sorumlu olacak. Okul müdürlükleri ise başta okul takımı olmak üzere, okul bünyesindeki tüm öğretmen ve çalışanın hususla ilgili eğitim almasını sağlayacak. Okulların rehberlik servisleri de psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale hususlarında sunulacak hizmetleri okul rehberlik hizmetleri programına dahil edecek. Bu kapsamda ‘okul risk haritası’nı oluşturacak rehberlik servisleri, gerekli durumlarda travma ve krizden etkilenen bireyleri ilgili kurumlara yönlendirip izleyecek. Bu süreçte öğretmenler psikososyal muhafaza, tedbire ve krize müdahale hususlarında sunulacak hizmetleri sınıf rehberlik hizmetleri programına dahil etme, sınıf/şube rehber öğretmeni olduğu sınıfın risk haritasını oluşturma, psikososyal müdafaa, tedbire ve krize müdahale hizmetleri çalışmalarına gereksinim halinde dayanak verme üzere sorumlulukları üstlenecek.
TRAVMALARA MÜDAHALE EDENLERE ‘SÜPERVİZYON’ DESTEĞİ
Öte yandan yönergede, psikososyal hizmet sürecinde travmatik olaylara müdahale etmede tecrübeli bireylerin kendilerinden daha az tecrübeli olanlara yol göstericilik yapma süreci manasına gelen ‘süpervizyon’ hizmeti de tanımlandı. Bu çerçevede genel müdürlük, ulusal seviyede tesirleri olan travma, kriz durumlarında bölgelerdeki çalışmaları izleyip koordine ederek, takım üyelerine süpervizyon takviyesi verecek. Ayrıyeten ulusal seviyede tesirleri olan travma, kriz durumlarında ulusal ve memleketler arası üniversiteler, istekli sivil toplum örgütleri ve kuruluşlarla da işbirliği yapılabilecek, uygun görülenlerin çalışmalara iştirakleri vilayet ulusal eğitim müdürlüğü koordinesinde sağlanacak. Bu tip durumlarda gerektiğinde farklı meslek kümelerinden uzmanların da yer alabileceği Bakanlık takımı oluşturulacak. Yürütülen tüm çalışmalarda travma, kriz durumlarından etkilenen bireylere ait kayıtlar, başta kapalılık unsuru olmak üzere etik kurallara uygun bir formda tutulup, koruma edilecek. Bu ay prestijiyle yürürlüğe giren yönergeyle 1999’da yayımlanan ‘Afetlerde Uygulanacak Rehberlik ve Ruhsal İstişare Hizmetleri Yönergesi’ yürürlükten kaldırıldı.
