Ticaret savaşı ve jeopolitik tansiyona ait tedirginliklerin sürdüğü bir ortamda, ABD’de getiri eğrisinin aksiye dönmesi ve enflasyonda istenenin yakalanamamasıyla tetiklenen resesyon tasaları, ülkenin beklentilerin üzerinde büyüme kaydetmesine rağmen giderilemedi.
ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşına ait gelişmeler devam ederken, tarafların uzlaşmaya uzak açıklamaları global çapta risk iştahını azaltıyor. Ticaret savaşı tedirginliklerine ABD ile İran ortasındaki tansiyonun eklenmesi de global büyümedeki yavaşlamaya dair tasaların sıcak kalmasına neden oluyor.
ABD’nin hem ticaret savaşı hem de jeopolitik risklerin merkezinde yer alması ise ülkenin birinci çeyrekte yüzde 3,1 büyüme kaydetmesine gölge düşürürken, tahvil faizlerinin gidişatı ve enflasyonda istenilen düzeyden uzak olunması resesyon tasalarını artırıyor.
Mevcut ekonomik durumda, uzmanların Aralık 2018’de yüzde 15 olarak öngördüğü ABD’de resesyon yaşanma ihtimali yüzde 25 düzeyine yükseldi.
Yıl sonuna kadar ABD Merkez Bankasının (Fed) en az bir faiz indirimine gitmesi mümkünlüğü ise ocakta yüzde 19,6 düzeyinde iken, nisanda yüzde 55,5’e ulaştı. Son devirde ticaret savaşlarının gidişatındaki olumsuz gelişmelerin global büyüme üzerindeki negatif tesirleri ve artan jeopolitik riskler sonrasında, faiz indirimine gitme mümkünlüğü da yüzde 91,2’ye kadar çıktı.
Öte yandan jeopolitik riskler ve ticaret savaşı kaygılarıyla gelişmiş ülke tahvillerine yatırımcı talebi devam ederken, buna bağlı olarak ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 2,13 ile Eylül 2017’den bu yana en düşük düzeye geriledi.
RESESYON TELAŞLARINDA “GETİRİ EĞRİSİ”NİN YERİ
Tahvil getirileri ve vadeleri ortasındaki alakayı gösteren getiri eğrisi, bilhassa ABD iktisadında her resesyon öncesinde tıpkı eğilimi gösteriyor. Bu kapsamda ABD’de 3 aylık tahvil faizlerinin 10 yıllık tahvil faizlerinin üzerine çıkması da ülke iktisadında yeni bir resesyonun yaklaştığının sinyalini veriyor.
Geçen yılın kasım ayından bu yana düşüş trendi içinde bulunan ABD’de 10 yıllık tahvil faizleri, geçen hafta yüzde 2,128’e kadar gerilerken, 3 ay vadeli tahvil getirileri yüzde 2,35 civarında seyrediyor.
ABD 10 yıllık ve 3 aylık tahvil getirisi ortasındaki farkın giderek açıldığı da dikkati çekerken, geçen hafta makasın son 20 ayın en yüksek düzeyine çıktığı görüldü.
Tüm bu gelişmeler uzmanlar tarafından farklı yorumlamaları da beraberinde getirdi. Kimi uzmanlar getiri eğrisindeki gidişatı “ABD’de yeni bir resesyonun yaşanma mümkünlüğünün arttığı ve global iktisattaki yavaşlamanın ciddiyetini koruduğu” biçiminde yorumlarken, kimileri ise bunun her vakit resesyon olarak değerlendirilemeyeceği ve faiz indirimine gereksinim duyulduğu vakit da bu şekil bir görünümün ortaya çıkabileceğini vurguluyor.
FED LİDERLERİNDEN ENFLASYON AÇIKLAMALARI
Geçen yıl 4 kere faiz artırımına giden, gelişmeler doğrultusunda bu artırımlarına 2019’da “es veren” Fed’in para siyasetinde, enflasyon kıymetli bir faktör olarak öne çıkıyor.
Fed’in 3 çıpasından biri olan enflasyon, ABD’de yaklaşık son 10 yıldır süren genişleme periyodunun büyük kısmında amaç düzey olan yüzde 2’nin altında seyrederken, mevcut risklerin devamı faiz indirimi ihtimalini artırıyor. Bu kapsamda enflasyonun gayenin biraz üzerine çıkması da faizlerin düşük düzeyde kalacağına dair beklentileri yükseleceği manasına geliyor.
Fed Lideri Jerome Powell, kısa bir müddet evvel yumuşak seyreden enflasyon oranının süreksiz olduğunu, yakında yükselişe geçebileceğini söz etmişti. Buna rağmen ABD Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan bir raporda enflasyona ait beklentilerin zayıf kalması, daha güvercin bir tavır alması için Fed üzerinde baskı oluşturabileceği yorumlarını beraberinde getirdi.
St Louis Fed Lideri James Bullard, Fed’in aralık ayındaki faiz oranındaki artışın para siyasetini bir ölçü kısıtlayıcı bölgeye soktuğunu savunmuştu.
New York Fed Lideri John Williams da Fed’in faiz oranlarının, güçlü bir iktisat ve temelde var olmayan enflasyon baskıları nedeniyle yanlışsız yerde bulunduğunu belirtmişti.
Fed Lider Yardımcısı Richard Clarida ise “ABD iktisadı çok âlâ bir yerde, işsizlik oranı 50 yılın en düşük düzeyine yakın. Enflasyonist baskıların kısılması, enflasyonun istikrarlı olması, büyümenin sabit kalması bekleniyor. Lakin, gelen datalar enflasyonda yüzde 2 amacımızın altında kalıcı bir düşüş gösterecekse ya da küresel ekonomik ve finansal gelişmelerin temel görünümümüz için aşağı istikametli bir risk oluşturduğunu ortaya koyacaksa bunlar komite tarafından değerlendirilecektir.” sözlerini kullanmıştı.
“TİCARET SAVAŞI TAHLİLE ULAŞMAZSA FED’İN ÇOK FAZLA SEÇENEĞİ YOK”
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Karabulut, ABD’nin temel göstergelerinin sağlam görünmesine karşın Fed yetkililerinin resesyon riskini hayli ciddiye aldıklarını söyledi.
Terse dönen getiri eğrisinin yalnızca ticaret savaşlarını fiyatlamadığını belirten Karabulut, “Orta ve uzun periyot tahvil getirilerinin son iki yılın en düşük düzeyine gelmesinin yalnızca ticaret savaşları kaynaklı bir durum olduğunu düşünmüyorum. Aslında yatırımcılar uzun devirli tahvil taleplerini artırarak bir nevi gelecek devir için faiz indirimi beklentilerini de satın almış oluyor.” diye konuştu.
Karabulut, ticaret savaşında bir tahlile ulaşılmadığı takdirde Fed’in çok fazla seçeneğinin bulunmadığını aktararak, “Eğer ticaret savaşlarında rastgele bir yol alınamayacaksa ki Meksika buraya yeni dahil oldu ve Çin ile işler tansiyonlu, aksiye dönen getiri eğrisinin düzelmesi için Fed’in yapabileceği şeyler ortasında yalnızca siyaset faizini indirmek kalıyor.” dedi.
Bu doğrultuda yıl sonuna gerçek yapılacak toplantıların birinde faiz indirimine gidilebileceği beklentisinin güçlü olduğunu vurgulayan Karabulut, “Beklentiler yıl sonuna gerçek bir faiz indirimi biçiminde olsa da ben daha evvelki toplantılarda faiz indirimine gidilebileceğini düşünüyorum.” biçiminde konuştu.
