Yalova’nın Sugören köyünde bayanlar tarafından yarım asırdır dokunan ipek halılar İstanbul Kapalı Çarşı’da yerli ve yabancı turistlere satılıyor.Aracılar vasıtasıyla Avrupa ülkelerine de ihraç edilen halıları dokuyan bayanlar, 3 yılda hazırladıkları bir eserden 9 bin lira kazanıyor. Sugören Muhtarı Osman Karataş, AA muhabirine, 1950’li yıllarda yün halı dokumacılığının yapıldığı köylerinde 1970’ten sonra gelen talepler doğrultusunda ipek halı üretimine geçildiğini söyledi.
Santimetreye atılan düğüm açısından yurt içi ve dışındaki birçok ünlü halıyla yarışacak kalitede olan Sugören halılarının, 800 haneli köylerindeki 3 atölyede dokunduğunu tabir eden Karataş, köylerinde gençlerden 80 yaşındakilere kadar her bayanın halı dokumayı bildiğini anlattı.İstanbul’dan gelen tüccarlara, firmalara halı dokuduklarını belirten Karataş, şöyle konuştu: “Ham maddeyi onlar getiriyor. Bayanlarımız dokuyor, tezgahtan indiği üzere alıp götürüyorlar. İstanbul’da Kapalı Çarşı’da yerli ve yabancı turistlere satıldığını, ortacılar vasıtasıyla Avrupa’ya ihraç edildiğini biliyoruz. Üretilen halıları tezgahtan kesildiği vakit fakat görüyoruz. Tamamlanınca çabucak gazete üzere dürüp götürüyorlar. İstanbul’da Kapalı Çarşı’ya gittim. Orada baktım o ipek halılar pırıl pırıl parlıyor. ‘Nereden bunlar?’ dedim. ‘Sugören’den geliyor’ dediler. Bizim çocuklarımızın yaptığı halılar tahminen fakat biz o halının değerini bilemiyoruz. En küçük tezgahtaki bir halıyı 6 aydan evvel ‘Bitiriyorum’ diyen çıkmaz. Halıların tezgahtan inişleri boyutlarına nazaran 3 yılı buluyor.”
Kaliteli ve çok zahmetli
Köydeki bayanlardan Nuray Bilgili ise kaliteli ve çok zahmetli halılar dokuduklarını söyledi. Halı dokumaya 8 yaşında başladığını, yaklaşık 30 yıldır tezgah başında olduğunu tabir eden Bilgili, şunları kaydetti: “Büyük bir halı 2-3 yılda tamamlanıyor. İstanbul’dan gelip bize ham maddeyi bırakarak sipariş verenler, 9 bin liradan alıyor. Tezgahtan 2-3 yılda inen halıdan 9 bin lira kazanabiliyorum. Bir sırada bin 100 ilmek. Bin 100 sefer elim geçiyor. Bizden alıyorlar lakin ne kadara satıldığını bilmiyoruz. Az kazanıyoruz ancak konuta katkıda bulunmak için yapıyoruz. Sıkıntı, gözleri, beyni yoruyor. ‘Bunun yıkanmış, temizlenmiş halini tanıyamazsınız’ diyorlar bize. Çok değişiyormuş. Kapalı Çarşı’ya gittim, gördüm de benim yaptığım halı mı onu ben de bilmiyorum.”
Santimetrekaresinde 144 düğüm var
Yalova Halk Eğitim Merkezince köyde kurulan atölyede vazife yapan usta öğretici Gülcan Temel ise halı dokuyan bayan sayısının her geçen gün azaldığını belirterek, “Eskiden çok fazla dokunuyordu ancak şu an 50-60 kişi var, tahminen de daha az. Bir halının dokuma mühleti boyutuna nazaran değişiyor. Santimetrekaresinde 144 düğüm var. Halılarımız en yüksek kalite.” dedi.
Yeni kuşağın fazla ilgi göstermediği halı dokumacılığının bölgede yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu vurgulayan Temel, “15 kursiyerimiz var. Birçok zati biliyor. Yeni kuşak okuyor, çalışıyor. Halıcılığın çok fazla bir çıkarı yok. Mesken hanımlarımız mutfak harçlıklarını çıkarmak için çalışıyor.” diye konuştu.
