SON 10 yılda döviz piyasasında yaptıkları manipülatif süreçler nedeniyle milyarlarca dolar para cezası alan dünyanın en büyük 5 yatırım bankasının başı artık de Avustralya’da belada. Türkiye’de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) da soruşturma başlattığı JP Morgan’ın da ortalarında olduğu Citigroup, Royal Group of Scotland (RBS), UBS Group ve Barclays’ten döviz kuru süreçlerinde kartel oluşturmak ve kurları haksız yere yükseltmekten Avustralya hükümeti tazminat talep ediyor. 5 milletlerarası yatırım bankası için açılan dava için federal mahkemeye sunulan dilekçede bankalar Ocak 2008 ile Ekim 2013 ortasında yasadışı ‘kartel’ oluşturmakla suçlandı.
Hukuk firması Maurice Blackburn tarafından açılan davada, 5 bankanın birbiri ile görüşmelerinde ‘kartel’, ‘haydutlar kulübü’, ‘mafya’, ‘üç silahşörler’, ‘A takımı’ üzere sohbet odalarını kullandıkları lisana getirilirken bankaların “bazı para ünitelerini fiyatını yapay olarak arttırdıkları ve kimilerini da yapay olarak düşürdükleri” belirtildi. Davada, yatırım bankalarının Avustralya Doları, İngiliz Sterlini, Kanada Doları, Çin Yuanı, Euro, Hint Rupisi, Japon Yeni, ABD Doları üzere 20 para ünitesinde spekülatif ataklar yaşattıkları vurgulandı.
OLUMSUZ ETKİLENDİLER
Maurice Blackburn sözcüleri 5 bankanın kurlarda manipülasyonu koordine için direkt birbirleriyle bağlantı kurduğunu argüman ederken, müşterilerinin ziyanı durdurma buyruklarını de bu 5 bankanın sonlandırdığını ileri sürdü. İddianamede, 5 bankanın süreçlerinin Avustralya’daki işletmelerin ve yatırımcıların ziyan etmesi değerine kendi kârlarını artırmayı hedeflediği vurgulanırken, baş davacı olarak Wisbey Dental isimli dental ve tıbbi ekipman ithalatçısı şirket gösterildi. Davada, 5 yatırım bankasının 500 bin doların üstündeki süreçlerinin amaç alındığı lisana getirildi. Maurice Blackburn baş avukataı Kimi Nishimura, “Avustralyalı orta ve büyük ölçekli ithalatçılar, ihracatçılar, kurumsal yatırımcılar 5 yatırım bankasının spekülatif süreçlerinden olumsuz etkilendi. Bu kartel davranışı Avustralyalı işletmeleri döviz kuru dalgalanmalarına daha savunmasız yakalanmasına neden oldu” dedi. Wisbey Dental Genel Müdürü Gregory Wisbey, “Bu tıp fiyatlandırmaya karşı ferdi süreç yapmak sıkıntı, zira fiyat artışları küçük, lakin binlerce süreçte tekrarlanınca kurlar üzerinde gerçek bir fark yaratıyorlar” dedi.
AB 1.07 MİLYAR EURO KESMİŞTİ
AVRUPA Birliği, geçen haftalarda JPMorgan, Barclays, Citigroup’un da ortalarında bulunduğu 5 bankaya 1 milyar 7 milyon Euro kartel cezası kesmişti. Avrupa Birliği (AB) Komitesi, JPMorgan, Barclays, Citigroup, RBS ve MUFG bankalarının spot döviz piyasalarındaki süreçlerinde kelam konusu bankaların, piyasa süreçlerine ait hassas dataları ve ticari planları ortalarında paylaştıklarının belirlendiğine işaret etmişti. Bankaların, dolar, Euro, sterlin üzere 11 farklı para ünitesiyle yapılan süreçlerde kartel oluşturdukları belirtilen açıklamada, bu nedenle 5 bankaya toplam 1 milyar 7 milyon Euro para cezası verildiği kaydedilmişti.
11.8 MİLYAR DOLAR CEZA ÖDEDİLER
YATIRIM bankalarının döviz kurları manipülasyonu 2013’te Bloomberg’in haberleriyle ortaya çıkmış ve ABD, İngiltere ve İsviçre’deki piyasa düzenleyici kurumlar çabucak soruşturmaya başlamıştı. Yatırım bankaları dünya genelinde yaklaşık 11.8 milyar dolar ceza ödemişti. ABD 2015’te Aralık 2007 ile Ocak 2013 ortasında Citigroup, J.P. Morgan, Barclays ve RBS’nin yazışmalarında ‘kartel’ ismini kullandıklarını duyurmuş ve döviz kuru spekülasyonu yaptıklarını açıklamıştı. Bu dört bankaya ek olarak UBS ve Bank of America da manüpiyasyon hatasını Amerikan Merkez Bankası (Fed) ile anlaşarak kabul etmişti. Ve bu 6 bankaya 6 milyar dolar para cezası kesilmişti.
BDDK VE SPK DA SORUŞTURUYOR
BANKACILIK Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) müşterilerini döviz piyasalarına ait aldatıcı ve manipülatif formda döviz alımına yönlendiren bankalarla ilgili inceleme başlatmıştı. Kurum, JP Morgan’a da 22 Mart’ta yayınladığı notla ilgili de manipülatif rapor incelemesi başlatıldığını duyurmuştu. Sermaye Piyasası Şurası (SPK) da JP Morgan hakkında inceleme başlatmıştı.
