Uzmanlar, Rusya merkezli bir şirket tarafından 2017’de geliştirilen FaceApp uygulamasıyla yüz tanıma sistemlerinin geliştirilebileceğini, tarama sistemi sayesinde gelecekte bile bireylerin kimliklerinin tespit edileceğini hatta fotoğrafı işlenen kişinin bulunduğu lokasyonun belirlenebileceğini kaydetti.
Bilişim Teknolojileri ve Siber Güvenlik Derneği İdare Heyeti Lideri Yavuz Sultan Selim Yüksel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bazı teknoloji firmaların ferdî dataları elde etme ve pazarlama emeliyle ziyanlı faaliyetlerde bulunduğunu söyledi.
Akıllı telefonları açmak için evvel parmak izi akabinde da yüz tanımlanmasına başlandığını kaydeden Yüksel, bu dataların ülkemizde Ferdî Dataları Muhafaza Kanunu (KVKK) ile muhafaza altına alındığını belirtti.
Yüksel, dünyanın gelişmiş ülkelerinde de bu kanunların geçerli olduğunu lisana getirerek, “Dünyanın birçok ülkesinde bu şekil ferdî bilgilerin, işlenmesi ve depolanması ağır yaptırımlarla denetim altında tutulmaya çalışılıyor. Bu bilgiler berbat niyetli küme ya da bireylerin eline geçtiğinde çok riskli ve bedelli sonuçları ortaya çıkabiliyor. Telefonu açmak için çok saf bir biçimde biyometrik fotoğrafımı alabilirsiniz fakat bunu saklarken hacker saldırısına uğrandığında o bilgiler bir istihbarat örgütünün, korsanların, ticari ve siyasi faaliyet gösteren kümenin eline geçebilir. Bu yüzden bir bireye ya da topluluğa ilişkin biyometrik, retina ya da parmak izi dataları kritik çok değer kazanıyor.” değerlendirmesinin yaptı.
“FaceApp” çeşidi uygulamaların insanlara eğlenceli geldiğini lakin incelendiğinde uygulamada güvenlik risklerinin yüksek olduğunun altını çizen Yüksel, şöyle devam etti:
“Fotoğrafı işlemek, yaşlandırmak ve bıyık eklemek üzere uygulamanın sunucusuna gönderiyorsunuz.. Artık bu fotoğraf sizden çıkmış oluyor. Fotoğrafı çektiğinizde bulunduğunuz yere ilişkin lokasyon ve GPS (Küresel Yer Belirleme Sistemi) ile bilgilerinizle göndermiş oluyorsunuz. Bununla birlikte uygulamayı elektronik markette aradığında karşınıza birçok emsal uygulama çıkıyor. Birileri FaceApp ismine benzeri uygulama yaptığında bazı tehlikelerle karşı karşıya kalınabiliyor. Örneğin, FETÖ mensupları, vatandaşların aygıtlarına Bylock bulaştırmak maksadıyla ‘namaz vakti’ üzere emsal uygulamaları kullanmışlardı. Böylelikle, uygulama aracılığıyla Bylock sunucularına talep ve temas isteği gönderdiler. Bunun üzere kelam konusu uygulamanın düzmecesiyle de terör örgütlerinin programlarına yönlendirilmesi sonucu saf insanların başına çok önemli işler gelebilir. Birebirini Süratli Geçiş Sistemi (HGS) fiyatlarını ödeme konusunda oluşturulan programlarla yapıldı. Siz akıllı telefondaki kopya uygulamalarla kontör ve para yüklemeye çalıştığınızda kredi kartı bilgileri geçersiz programlarla çalındı. ‘FaceApp’ programının benzerlerinde ücretsiz yahut paralı olanlar var. Kimi ünlüler, programla enteresan görsellikler yakalıyorlar fakat bunlar FaceApp’taki standart özelliklerde yakalanmıyor. Kredi kartı ile ödeme yaparak lakin bu özellikleri açabiliyorsunuz. Bu süreç, düzmece aplikasyonlarla yapılırsa kredi kartı bilgileri çalınabilir.”
Telefona uygulama yüklendiğinde vatandaşlardan “kamerayı açma” ve “fotoğraf çekme” müsaadelerinin istediğine dikkati çeken Yüksel, müsaade verildiğinde aygıtlardaki kameraya erişimin kolay hale geldiğini bildirdi.
“Sahte uygulama ise hesap ele geçirilebilir”
Yüksel, bu yolla ortam dinlemesi yapılabileceğini söz ederek, “Bu programda, ‘Facebook hesabını bağlama’ önerisi de yer alıyor. Bu da risk oluşturur. Zira düzmece bir uygulama ise hesap ele geçirilebilir. Oradan da özel fotoğraflarınız berbat niyetli şahısların eline geçebilir. Uygulama telefondaki birçok kısma erişim müsaadesi talep ediyor. Bu nedenle ileride birçok riskle karşı karşıya kalınabilir. Birinci etapta masumane ve hoş bir gayeyle yaşlılık fotoğrafını herkes keyifle paylaşıyor. Bu tıp şeyleri biz çarçabuk sahipleniyoruz.” dedi.
Akım haline gelen “FaceApp” uygulamasının iki sene evvel Rus şirketi tarafından oluşturulduğunu kaydeden Yüksel, bu akımın çoğalmasının altındaki sebeplerin ayrıntılı formda araştırılması gerektiğini kaydetti.
Dijital Marka Stratejisti Kalust Şalcıoğlu da akıllı telefon ve bilgisayarlar üzerinden kullanılan kimi uygulamaların kullanıcıların fiyatlı ve fiyatsız olmak üzere iki sınıfta değerlendirildiğini söyledi.
Şalcıoğlu, bir uygulamayı kullanmadan evvel kullanıcıdan istediği, insanların birçoklarının okumadan kabul ettiği kullanım kurallarının olduğunu belirtti.
Şartlarda belirtilen müsaadelerin “temel”, “orta kademe” ve “ileri seviye” olarak sınıflandırıldığına dikkati çeken Şalcıoğlu, “Temel düzeydeki müsaadelerde uygulama yalnızca e-posta adresimize ve arkadaş listemize ulaşabiliyor. En yaygın olan orta kademe müsaadelerde uygulama temel izinlere ek olarak bizim telefon rehberimize, ilişkili olduğumuz e-posta adreslerine, fotoğraf ve görüntülerimize da ulaşabilirken her ne kadar bunu kullanmasa da bizim toplumsal medya hesaplarımızda paylaşım yapma yetkisine de sahip oluyor. İleri düzeyde müsaadelerde ise temel ve orta kademe izinlere ek olarak yeniden bunu kullanmasa da o uygulamanın geliştiricisine profil bilgilerimizi düzenleme ve şifremizi değiştirme yetkisini de vermiş oluyoruz.” diye konuştu.
Şalcıoğlu, uygulamanın şuurlu kullanıcıları rahatsız edebilecek özelliğinin ise başka toplumsal medya mecralarından farklı olarak fotoğrafları tarama özelliğinde gizli olduğunu kaydederek, şunları söyledi:
“Instagram, Facebook ve Twitter üzere uygulamalara fotoğraf yüklediğimiz vakit fotoğraflarımız bu mecralar tarafından FaceApp’te olduğu kadar ayrıntılı kayıt edilmiyor. Bunu FaceApp’ta bir filtre uygulandığında öbür platformdaki filtrelere nazaran sürecin çok daha yavaş gerçekleşiyor olmasından anlayabilirsiniz. Pekala, bu ayrıntılar neden bizi rahatsız edebilir? Uygulamaların çabucak hepsi, bizden aldıkları bilgileri pazarlama hedefli kullanırken yüklediğiniz fotoğrafı ileri düzeyde güvenlik tedbiri olarak kullanılabilecek halde tarıyor. Başka toplumsal medya mecralarına yüklediğiniz fotoğraf yüksek tarama çözünürlüğü olan bir kamera tarafından, siz yolda yürürken kimliğinizi 10 metreden bile tespit edemezken, FaceApp’in tarama sistemi yanlışsız kamera ile siz sakal, saç yahut makyaj değişikliği yapsanız bile yıllar sonra kimliğinizi tespit edebiliyor. ‘Suç sürece ve kanunlardan kaçma olasılığım yok, beni kimlik tespitim çok da ilgilendirmiyor’ deseniz bile toplumsal olarak başka ülkelere hiç de gerek olmayan bir data sağlamış oluyorsunuz.”
“Psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir”
Uzman Klinik Psikolog Dilara Boztepe de insanların sosyal medyanın en temel trendlerinden biri haline gelen kelam konusu uygulamanın süratli şekilde etkisinde kaldığını söyledi.
Hızla değişen trendlerin tesiriyle birlikte insanların farklı şahısların kendi hakkındaki yorum ve beğenilerine epey ehemmiyet vermeye başladıklarını tabir eden Boztepe, “Yüklenen fotoğraflar ile diğerlerinin onayını almak, beğeni sayısının azlığı ya da çokluğu, pek çok insanı önemli boyutlarda olumlu yahut olumsuz etkiliyor. Ekseriyetle medyadaki göz önündeki bireyler örnek alınarak süratle yayılan bu trendler insanları bir paylaşım yarışı içine sokarak, kabul görme gereksinimine yöneltiyor.” değerlendirmesini yaptı.
Boztepe, obsesyon (takıntı) derecesinde öbür insanların fikirlerine kıymet veren şahısların memnunluğu yahut mutsuzluğu toplumsal medyadaki paylaşımlarından aldığı yorumlar ile beğeni sayılarıyla değerlendirdiğine dikkati çekti.
Bu kişilerin mutlaka ruhsal takviye alması gerektiğini lisana getiren Boztepe, kelamlarını, “Anne ve babalar da bu hususta bilinçlenmelidir. Aksi takdirde ileride sosyal medyanın denetim dışı kullanımı obsesif kompulsif, narsistik ile bağımlı kişilik bozukluğu üzere ruhsal rahatsızlıklara yol açabilmektedir.” diye tamamladı.
