Yankı fanusu, başta toplumsal medya olmak üzere kullanılan algoritmalar nedeniyle bizimle tıpkı görüşte, tıpkı maksatları hedefleyen bireylerin gönderilerine daha fazla maruz kaldığımız fikrini anlatmak için kullanılıyor. Daima birebir gazeteyi okuyup, tıpkı TV kanalını seyretmek ve diğer görüşteki yayın kuruluşların tesirlerine maruz kalmamak olarak düşünülebilir. Bunun şahsileştirilmiş eğitimde de olması mümkün mü? Öğrencinin matematiği uygun fakat aslında eşsiz bir fotoğraf yeteneği olduğunu varsayalım. Yapay zekâ matematiğe odaklanarak aslında bu öğrencinin başka yeteneğini görmezden gelebilir mi? Sistem isteyerek öğrenciyi manipüle edebilir mi? Ona daima matematiğini geliştirme istikametinde bilgiler sunarak öteki yeteneklerini geri plana itmesine sebep olabilir mi? Bunun karşılığından evvel yapay zekânın eğitimde neler sağlayabileceğine bakmak gerekiyor.
Yapay zekâ eğitimde hangi alanlarda kullanılıyor
Yapay zekânın sayısız uygulaması sayesinde eğitim hayatı daha rahat ve şahsî hâle gelebiliyor. Akıllı telefonu ve bilgisayarı olan herkes tarafından erişilebilen bir öğrenme formu fizikî olarak sınıfa gitmeyi de gerektirmiyor. AI birebir vakitte idari vazifelerin otomasyonunda da yarar sağlıyor. Okullar vakit alıcı işleri tamamlamak için süreyi minimuma çekebiliyor ve eğitimcilerin öğrencilerle daha fazla vakit geçirmelerine olan sağlayabiliyor.
Öğretmen öğrenci iletişimi
Yapay zekâ evrakın, yazılıların, ders notlarının otomasyonunu sağlayarak öğretmene vakit kazandırabiliyor. Bu da öğrenciye daha fazla özel vakit ayırabileceği manasına geliyor. Öğretmen üzerindeki evrak yükünün azaltılması, öğrencinin genel durumu hakkında öğretmene daima bilgi akışı, öğrencideki en ufak değişikliği öğretmenin fark etmesini kolaylaştırabiliyor.
Yapay zekâ ile şahsileşen öğrenme
Her çocuğun öğrenme formu farklılık gösteriyor. Eğitim sistemleri bunu baz alarak görsel, işitsel, sözel modelleri eşit olarak yaymaya ve tüm öğrencilere hitap etmeye çalışıyor. Lakin bunu bir bütüne nazaran kurguladığından milyonlarca öğrencinin her birine başka ayrı hitap eden malzemeler oluşturmak fizikî ortamda mümkün olmuyor. Meğer AI, bunu çarçabuk yapabiliyor. Görsel yüklü öğrenmede başarılı olan öğrenciyi tespit eden AI, ona bu istikamette zenginleştirilmiş bir anlatım sunabiliyor. Böylece farklı düzeylerdeki öğrencilerin bir sınıfta birlikte çalışmasına da yardımcı olabiliyor.
Hızlı geri bildirim
Öğrenme basamağında süratli geri bildirim sağlayan AI, bu sayede öğrencinin dikkatini ve derse olan ilgisini artırabiliyor. Bilhassa konut ödevlerinde hem aileye hem öğrenciye kolaylık sağlayabiliyor. Kaçımız matematikte işlevleri nasıl öğrendiğimizi hatırlıyoruz ki ödev yaparken çocuğumuza doğrusunu anlatabilelim? Ayrıyeten eğitimsiz ailede yetişen bir öğrenciler de olabilir. Bu eksikleri öğretmenler okulda tamamlamaya çalışıyor. Hatta günümüzde Whats app veli-öğretmen kümelerinde öğretmenlerin mesaisi devam ediyor. Bu sıkıntılara tahlil ise yapay zekâ dayanaklı e-eğitim olarak görülüyor.
Okul sistemi sağlama ve maliyetten tasarruf
AI’den bu bahiste da faydalanmak mümkün. Öğrencilerin durumu, tavrı, yemek ve daha pek çok ihtiyacı dahil evvelden hesaplanabiliyor. Ancak burada öğrencilerin ferdî datalarının korunması, özel hayatın saklılığı üzere kimi etik sıkıntılar oluşabiliyor. Davranışları tahlil edecek sistemler ülkelerin kanunları ve insan hakları ile örtüşmeyebiliyor. Buna örnek vermek gerekirse Çin, pilot okullarda AI takviyeli kamera ile öğrencileri izleyerek onların sınıf içi ve teneffüsteki davranışlarını tahlil ediyor. Sistem, derste dikkat dağılmaya başladığında öğretmene sinyal veriyor. Uygulama son derece tartışmalı. Öğrencilerin bu kadar yakın takibi konusunda sert tenkitler de var.
Her vakit her yerde
Okula gelemeyen, hasta olan öğrenci dersi kaçırmadan ve sistem üzerinden öğrenebiliyor. İstediği vakit anlamadığı mevzuyu tekraren tekrar edebiliyor. İşin hoş yanı ise onda özel, onu tanıyan özel öğretmeni ile bunu yapabiliyor olması.
Oyunlaştırma
Oyunlaştırma eğitimin değerli ögelerinden biri olarak görülüyor. Gelecekte yapay zekâyla birlikte çalışacak olan günümüz öğrencileri yapay zekâ ile erken yaşta tanışmış oluyor. Yapay zekâ dayanaklı oyunlaştırma uygulamaları ile dersleri eğlenerek öğrenme, kendini geliştirme yanı sıra oyunlaştırmanın mantığını anlamaları mümkün olabiliyor.
Gelelim birinci baştaki sorumuza. Yapay zekâlı eğitim sistemi hakikat kurgulandığında, yankı fanusundan fazla eğitimde çeşitliliğe katkı sağlayabilir üzere görünüyor. Sonuç olarak, orkestranın şefi yeniden eğitimciler. Bu sebeple de AI yardımıyla öğrenciyle daha fazla vakit geçirme, birlikte araştırma yapma, oyun oynayabilme talihi artan bir eğitimcinin öğrencisinin saklı kalmış özelliklerini gözden kaçırma riski en aza inebilir. Algoritmalar ise yanlışsız kurgulandığında belirlenmiş yetenekleri gözden kaçırmayacak kadar yeterli çalışabiliyor. Bu sistemin akabinde güzel öğretmen kavramı, güzel öğretenden fazla okulu ve eğitimi sevdiren öğretmene hakikat evirilebilir. Yapay zekâ insani pek çok özelliğe sahip olmaktan şimdi uzak. Bu sebeple de eğitimin denetimi daha uzun müddet eğitimcilerde olacak üzere görünüyor.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73
