İtalya’nın Ligurya Rivierası’nda, La Spezia Körfezi’nin çabucak 8 km. güneybatısında yer alan küçük ancak cazibeli kasaba Lerici, 19. yüzyılın başlarında pek çok şair, muharrir ve ressama verdiği olağanüstü ilhamla tanınıyor. Lerici, San Terenzo ve Tellaro’da yaşayan ve üreten sanatkarlar münasebetiyle, İtalyan Rivierası’nın bu kısmı ‘Golfo dei Poeti’ (Şairler Körfezi) olarak anılıyor.
Şık ve kendine mahsus mimarisiyle birbinden hoş villaların büyüleyici bahçeler ve safir rengi denizle buluştuğu bu özgün kasaba, Dante ve Petrarca üzere İtalyan entelektüellerinden sonra uzunca bir müddet İngiliz Romantikleri’ne mesken sahipliği yapmış. Lerici, körfezin çabucak karşı kıyısında bulunan Cinque Terre kadar turistik; güneyinde yer alan Forte dei Marmi kadar tanınan ve lüks bir destinasyon olmasa da, edebiyat ve sanat tarihindeki yeri hasebiyle kültürel manada bir cazibe noktası. Denize açılan dar sokakları ve dik merdivenlerinde, bir şiirin dizelerinde gezermişçesine ilerlerken, buraya duydukları hayranlıkla körfezin ismine kaynaklık eden Percy Shelley, Mary Goldwin Shelley, D.H. Lawrence ve edebiyat dünyasının birinci muhteşem starı Lord Byron’dan her an bir iz görmek mümkün.
İngilizler nasıl ‘Romantik’ oldu?
İtalyan Rivierası’nın ünü, 18. yüzyıl başlarında İngiliz aristokrasisi ortasında moda olan Avrupa seyahatleri ile başlıyor. Gelişmiş bir sanat zevkine sahip olmanın kıymetinden olsa gerek, Kıta Avrupası’na ilişkin tablolar, baskılar, çizimler, elyazmaları ve kitaplar devrin aristokrat seyyahları tarafından ülke değiştirirken; İtalyan kıyıları kısa bir müddette düşsel bir destinasyon haline gelmiş. İtalyan görünüm resmi, Napoli ve Vezüv görüntülerinden başlayarak pitoreskin adeta tarifini oluştururken; Tiran Denizi kıyılarındaki bu pastoral cennetler, ‘Aydınlanma’ya bir reaksiyon olarak doğan Romantizm akımına temel oluşturan hayal gücünü beslemiş. Lerici, romantik geçmişi öncesinde, stratejik ehemmiyete sahip olan bir yer.
Etrüsk yerleşimi olan kasaba, 12. yüzyılın birinci yarısında küçük bir balıkçı köyünden stratejik bir limana dönüşmüş. Ortaçağ boyunca Cenovalılar ve Pisalılar ortasındaki çekişmenin öznesi olan Lerici’nin, o günlerinden günümüze taşıdığı kalesi bugün Giuseppe Garibaldi Meydanı’nı ve irili ufaklı yüzlerce tekneye konut sahipliği yapan marinayı selamlıyor. Meydanı süsleyen 18. yy Piasseo tarzı binaların ve San Rocco Kulesi’nin altında yer alan restoranlar, en taze deniz mahsullerini tadarken, şık limanın keyfini sürmek için ülkü bakış açısına sahip.
1152’de inşasına başlanan kale ise bugün Paleontoloji Müzesi olarak tarihe tanıklık etmekte. Bu küçük körfezin bitişinde yer alan San Terenzo Kalesi ile ortasında yer alan kordon, yaz akşamlarda marina görünümünün keyfini çıkarmak için iki kilometrelik ülkü bir yürüyüş rotası. Limanda yer alan küçük iskeleden kalkan tekneler ile denize bakan rengârenk konutlarıyla ünlü Cinque Terre’ye olduğu kadar La Spezia’nın batı kıyısında yer alan Levanto, Deiva Marina ve Portofino’ya kolay kolay ulaşılıyor. Bu rotada birebir vakitte Lido Plajı, Venerre Azzura Mağarası ve ünlü Lerici Villaları’nı görebilmek mümkün. Yolun sonuna hakikat, bunlardan en ünlü olanı kemerli cephesiyle yükseliyor: San Terenzo kıyısında 19. yüzyıl edebiyatının hüzünlü satırlarına mesken sahipliği yapan, şair Percy Bysshe Shelley ve Frankenstein hikayesini şimdi 18 yaşındayken kaleme alan eşi Mary Shelley’nin konutu Villa Magni ve süper bahçesi.
İngiltere’de fırtınalı bir hayat süren P. B. Shelley, eşi ve bir küme entelektüel, 1822’de San Terenzo’da Magni Villası’na yerleşirler. Shelley, pek çok şiirini burada kaleme alır. ‘Ariel’ isimli teknesiyle sık sık denize çıkan şair, Livorno’ya hakikat hareket ettiği bir temmuz günü fırtınaya yakalanır ve geri dönemez. On gün sonra, şairin vücudu Viareggio kıyısında bulunur. Ailesi ve yakın dostları Shelley’nin hayatını yitirdiği kıyıda yakılarak defnedilmesine karar verir. Bir ağustos günü, Gorgona, Capraia ve Elba adalarının ufuktaki görünümünün eşliğinde cesedi yakılır. Yakın dostu Lord Byron, merasimi uzaktan izleyebilmiştir. Merasim sonrasında, cesedi kül olsa da şairin kalbi yanmaz. Dostları, şairin yüreğini bir kutuya koyarak Mary Shelley’e teslim ederler. Villa Magni ve Shelley ailesinin dramatik öyküsünün ayrıntılarını öğrenmek için Guido Biagi’nin kaleme aldığı ‘Gli ultimi giorni di P.B Shelley/P.B. Shelley’in Son Günleri’ isimli kitabı okunabilir.
Byron Kupası düzenleniyor
Lord Byron’ın Portovenere–Lerici ortasındaki 7.5 km’yi, yakın arkadaşı Shelley’i görmek için 1822’de yüzerek geçmesinin anısına her temmuz/ağustos ayında klâsik olarak Lord Byron Kupası düzenleniyor. Bu yılın yarışı 7 Temmuz’daydı. Seneye siz de izleyebilir, hatta katılabilirsiniz. Sanatçılığıyla olduğu kadar, sıradışı hayatı ve spor alanındaki başarılarıyla da bilinen Byron, 1810 yılında Çanakkale Boğazı’nı da yüzerek geçmişti. İnsani hudutları zorlamaya olan tutkusu hâlâ pek çok atlete ilham veriyor.
Her adımında bir hikaye yahut şiiri gizleyen romantik patikaları, kristal berraklığındaki deniziyle Lerici’den coşkulu bir romantik ya da tutkulu bir şair olarak ayrılmamak işten değil. Liguria’nın incisinin her köşesi, halihazırda bir şiirin dizelerinden alıntılanmış üzere. Kumlarda yürürken Byron’ın ayak izlerini takip ettiğinizi yahut safir renkli suların Shelley’nin sonsuz aşkı simgeleyen yüreğini taze tuttuğunu düşününce, size sadece bu şiiri okumak düşüyor
