Burdur seyahatimiz, bundan yaklaşık iki ay evvel Bozlu Arka Project ve Sagalassos Vakfı’nın birlikte hazırladığı ‘Sagalassos İçin’ isimli stant projesinin davetiyle başladı. Çağdaş Türk sanatının değerli isimlerinden Murat Germen, Selma Gürbüz, Kazım Karakaya, Murat Morova, Seyhun Topuz, Utku Varlık ve Semih Zeki, Sagalassos Vakfı Lideri Münir Ekonomi’yle birlikte antik kenti ziyaret edecek ve izlenimlerini yapıtlarında yansıtacaklardı. Biz de takıma katılıp başta Sagalassos olmak üzere vilayet hudutları içindeki antik kentleri, Kibyra ve Kremna’yı gezdik.
İlk durak Burdur Müzesi
Bölgedeki antik kentleri gezmeden evvel uğranması gereken birinci yer kent merkezindeki Burdur Müzesi. Burada bölgedeki arkeolojik kazılardan çıkarılan yapıtları görebilirsiniz. Roma İmparatoru Hadriani ve Marcus Auralius’a ilişkin dev heykeller de burada. Kibyra Antik Kenti’nden çıkarılan, av sahnesinin canlandırıldığı frizler ve Kremna Antik Kenti hafriyatında çıkarılan dokuz adet birinci sınıf mermer heykeli de görebilirsiniz.
Butik antik kent Sagalassos
Ağlasun Ovası, bir zirvenin akabinde apansız ‘vaat edilmiş cennet topraklar’ üzere karşınıza çıkıyor. Toprakların sunduğu zenginlik birinci yerleşimlerin neden buralarda kurulduğunu açıklıyor. Sagalassos Antik Kenti Burdur’a yaklaşık 35 kilometre uzaklıkta, Ağlasun Ovası’nın kuzeyindeki doruğa heyeti. UNESCO’nun kalıcı miras listesine kabul edilmeyi çoktan hak etmiş olan Sagalassos yapısı prestijiyle en butik antik kentlerden biri. Bu topraklarda arkeolojik tarih, 12 bin yıl öncesine dayanıyor. Kentin yazılı kaynaklardan bilinen tarihi, Büyük İskender’in MÖ 333 yılındaki fethi ile başlıyor. Sonra Roma İmparatorluğu’na bağlanan Sagalassos’a gelişmesiyle büyük anıtlar inşa edilmiş. Sagalassos, Roma devri mimarisinin en düzgün örneklerini yansıtıyor. Kentte 1989’da başlayan hafriyat çalışmalarını bugün, Belçikalı Prof. Dr. Jeroen Poblome sürdürüyor.
Girişte saray büyüklüğünde bir kent konağının avlusu ve salonları yer alıyor. Kentin alt kısmına büyük Roma İmparatorluk Hamamı hâkim. Anıtın soğukluk salonu, havuzları, ılıklık ve sıcaklık salonları korunmuş. Hamamın alt katı, kentin Aşağı Agora’sına (meydanı) açılıyor. Aşağı Agora etrafında, agora çeşmesi ve daha üst kotta Apollo Klarios Tapınağı ve Hadrian Çeşmesi kalıntıları yer alıyor. Üst kentte, Üst Agora etrafındaki pek çok anıt açığa çıkarılmış ve onarılarak ayağa kaldırılmış. Burada suları çağlayan harika Antoninler Çeşmesi, agoranın dört köşesinde yüksek onursal sütunlar, kent kurulu binası, kilise ve dans eden kızlar kabartmaları ile tanınan Heroon görülebilir. Bilhassa Antoninler Çeşmesi’nin bulunduğu meydana girdiğinizde kendinizi bir anda Roma devrinde buluyorsunuz. Çok âlâ korunarak günümüze kadar gelmiş olan Sagalassos vakitte seyahat imkânı sunuyor.
Antik eşkıyaların kalesi
Burdur’un Bucak ilçesine bağlı Kremna, ismini Yunanca ‘uçurum’ manasına gelen ‘kemnos’ sözünden alıyor. Aksu Vadisi’nde zirve üzerine Psidialılar tarafından kurulan kent tam bir kartal yuvasını andırıyor. Kremna’da bilinen en eski yerleşik halk Solymoslular. Kent MÖ 6. yy.’da Lidyalıların, MÖ 546’da Pers İmparatorluğu’nun, MÖ 330’da Büyük İskender’in hâkimiyetine geçmiş. Roma İmparatorluğu vaktinde Kremna bir orta eşkıyaların kalesi haline gelmiş. Hatta bu periyotta Roma İmparatoru Probus (MS 276-282) kenti kendine üs yapan eşkıya Lydius’a karşı iki yıl süren bir kuşatma yapmış. Kazanan Probus’un kumandanları olmuş. Kremna pozisyonu gereği fotoğraf meraklılarının da ilgisini çekecektir.
Medusa ve gladyatörlerle buluşma
Gladyatörleri ve meşhur Medusa mozaiği ile ünlü Kibyra ise Burdur’un Gölhisar Ovası’na bakan doruklar üzerinde 2 bin 300 yıllık bir antik kent. Kibyra ziyaretçileri Roma ve Bizans mimari geleneği ile yapılmış 10 bin kişilik stadyumu ile karşılıyor ziyaretçileri. Stadyumun hala sağlam tribünlerine oturduğunuzda yabanî hayvanlarla gayret eden gladyatör imajları gözünüzde canlanabilir. Burdur Müzesi’nde sergilenen gladyatör frizlerinin bu canlanmada tesiri olduğunu unutmayın. Orkestra kısmı dünyada bir benzerinin daha olmadığı Medusa mozaiği ile kaplı odeonu (müzik evi), Geç Roma hamamı, agoraları, anacaddesi, 9 bin kişilik devasa tiyatrosu, yer- altı oda mezarları ile periyodunun en ileri uygarlık merkezlerinden biri. Mitolojide “Gözlerine bakan makûs niyetli bireyleri taşa çevirdiğine” inanılan Medusa’yı tasvir eden ‘Opus Sectile’ tekniği ile renkli mermerlerden inşa edilen mozaiğin dünyada gibisi bulunmuyor. Medusa mozaiği, ağustos ayının sonuna kadar ziyaret edilebiliyor.
Sagalassos’a sanatçı desteği
Geziye davetli sanatkarların, gördüklerinden etkilenerek yaptıkları yapıtlarından oluşan ‘Sagalassos İçin’ standı geçen perşembe Şişli’deki Bozlu Arka Project Mongeri Binası’nda açıldı. Yapıtların satışından elde edilecek gelir Sagalassos Vakfı aracılığı ile antik kentin Roma hamamının ayağa kaldırılması için kullanılacak. Sergiyi 31 Ağustos’a kadar gezebilirsiniz.
