Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden bir profesör ve 11 öğrenci bir ortaya gelerek böcek üretmeye başladı. Üretilen böceklerle tarım ithalatının azaltılması amaçlanırken, üretilen böceklerin de gelecekte ihraç edilmesi planlanıyor. Yaklaşık 30 yıldur yararlı böcek üretimi teknolojisi üzerinde çalıştıklarını ve şu anda ileri bir teknoloji ile çalışmalara başladıklarını söz eden Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Muhafaza Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Cem Özkan, “11 öğrencim ile birlikte şirketler kurduk. Şu an Ankara Üniversitesi Teknopark’ta sürdürülebilir tarım için günde 10 milyon yararlı böcek üretmeye başladık. Böylelikle yıllık 600 milyon dolar olan tarım ilacı ithalatımız azalacak ve Türkiye yurtdışına bir milyar dolarlık yararlı böcek ihracatı yapılabilecek” dedi.
İNSAN SIHHATİNE ZARARLI
Yoğun ve bilinçsiz tarım ilacı kullanımı, Türkiye’de kıymetli meselelere neden oluyor. Yaşanan problemler, insan sıhhatinin bozulmasında, biyolojik çeşitliliğin yok olmasında, doğal kaynakların kirlenmesinde, ekonomik olarak dışarıya bağımlılıkta ve eserlerdeki ilaç kalıntı nedeniyle ihracat eserlerin geri dönüşünde kendini gösteriyor. Bu durum kimi ülkelerle sorun yaşanmasına bile neden oluyor. Dünyada artık biyolojik çaba ön plana çıkıyor. Tarım ilacının hem tabiata hem insan sıhhatine ziyan verdiğini belirten Özkan, Türkiye’nin böcek üretme teknolojisi bulunmadığından kimyasal tarım ilacı kullanmak ya da yararlı böcek ithal etmek durumunda kaldığının altını çizdi.
GÖREV SONRASI ÖLÜYORLAR
Türkiye’nin, biyolojik gayrette kullanılabilecek yararlı böceklerin varlığı konusunda çok şanslı bir ülke olduğuna değinen Özkan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Yabancılar, bu böcekleri ülkelerine müsaadesiz olarak götürüp kitle halinde üreterek üreticilerine sunuyorlar, üreticiler de tarım ilacı yerine bu yararlı böcekleri muvaffakiyetle kullanıyor. Yararlı böcekler zararlılar tükendikten sonra ise ölüyor. Tıpkı ülkeler bize de tarım ilacı sürdürülebilir olarak satıyor. Teknokentlerdeki genç girişimcilerimiz ile birlikte yaptığımız Ar-Ge çalışmalarıyla birçok yararlı böceğin sır olan kitle üretim teknolojilerini geliştirdik. Ülkemizde birçok meyvede, sebzede ve tahılda tarım ilacı kullanımı azalacak. Bağda, elmada ve cevizde bunu üretici seviyesinde kanıtladık. Sonuçlarımızı da bilimsel toplulukta, çiftçiler için yaptığımız tarla günlerinde paylaşıyoruz.”
BİRÇOK ESERDE RAHATLIKLA KULLANILIYOR
ŞU ana kadar geliştirdikleri teknolojinim yurtdışındakilerden bir farkı olmadığının altını çizen Cem Özkan, kelamlarına şöyle devam etti: “Maliyet olarak AB ülkelerindeki üretimden daha düşük düzeylerde. Bu nedenle ürettiğimiz akıllı böcekleri yurt dışına da satabilecek ve kıymetli döviz geliri sağlayabilecek durumdayız. Örneğin, kurutulmuş üzümde şu anda dünya başkanıyız fakat liderliğimiz kimyasal ilaç kalıntıları nedeniyle elden gitmek üzere. Manisa’da Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı kuruluşlarla birlikte yürüttüğümüz yararlı böcek salım projesiyle bağın en değerli zararlısı olan salkım güvesine karşı yararlı böcek kullanımı ile hiç ilaç kullanmadan yüzde 100 muvaffakiyet elde ettik. Kuru üzümlerimiz artık tüm dünyanın tercih edeceği kalitede. Bu sene mısırda da yararlı böcek uygulamalarına başlıyoruz. Bu uygulamalar hem üreticiye, hem tüketiciye, hem etrafa hem ihracatçıya, hem de ülke iktisadına değerli getiriler sağlayacak. Ürettiğimiz böcekleri tahıllarda, meyvelerde, sebzelerde rahatlıkla kullanabiliyoruz. Çalışma sonuçlarımızı ilgili bakanlıklarla da paylaştık ve bu mevzuda çok olumlu reaksiyonlar alıyoruz. Üreticiler bu formülden çok mutlu, akıllı böceklerin üreticiye maliyeti de tarım ilaçları ile birebir seviyede, uzun vadede düşecek. Avrupa’daki üreticiler ise bu yararlı böcekleri daha yüksek fiyattan üreticilere sunuyorlar.”
15 MİLYON DOLAR KATMA DEĞER
GENÇ girişimcilerle birlikte Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK’tan 11 adet ‘Teknogirişim Desteği’ aldıklarını lisana getiren Cem Özkan, “Temel araştırmalarımızı, A.Ü. Ziraat Fakültesi’nde yapıyoruz. Gölbaşında bulunan A.Ü Teknokent’te orta ölçekli bir üretim fabrikası kurduk ve her gün tarım için 10 milyon böcek üretebilecek bir teknolojiye ulaştık. Bu teknolojinin katma bedeli çok yüksek. Örneğin bizim yararlı böceklerin üretiminde besin olarak kullandığımız Ungüvesi isimli böceğin yumurtasının Avrupa piyasasında bir kilogram fiyatı 1000 dolar. Bir kg besin ile yararlı böcek ürettiğinizde bunun katma pahası 15 bin dolara çıkıyor. Bu yararlı böceği tarım alanlarında ilaçlar yerine kullanıp, yeterli bir pazarlama yaptığınızda katma pahaları 150 bin dolara yükseliyor. Bunu bir adım daha ileriye götürüp teknoloji transferi ile yurtdışına yararlı böcek üretimi yapan bir tesis kurduğunuzda 15 milyon dolar bedelinde bir katma bedel yaratabilecek durumdayız” dedi.
500 TARIM İLACI YASAKLANDI
TÜRKİYE’nin isterse tarım ilacı kullanımını azaltabileceğine değinen Cem Özkan, “Tarımda marka eserler üretebilir. Yararlı böcek üretim teknolojisini ve kapasitesini geliştirip, üreticilere bu yararlı böcekleri sunabildiğimizde ülke olarak çok sağlıklı besin elde edebiliriz. Tüketicilerimiz daha sağlıklı beslenir, ihracatta eserlerimizin marka bedeli artar. Tarım ilacı kullanımı, doğal dengeyi tehdit ediyor, arılar ve balıklar üzere gaye alınmayan canlıların vefatına neden oluyor. Bugün 700 adet olan tarım ilaçlarının 500 adedi yasaklandı, mevcutta kaldı 200 adet tarım ilacı. Tarım ilacı alternatifi biyolojik gayret ve gibisi metotlar konusundaki teknolojilerimizi geliştirmek ve süratle hayata geçirmeliyiz” dedi.
