◊ Uzun vakittir yeni müzikler bekliyoruz sizden. Bayramın birinci gününde sevenlerinize bir müjde vermek ister misiniz artık?
– Ben de kurtlarımı dökemediğim için fevkalâde rahatsızım aslında (gülüyor). Bir an önce çıkarmak istiyorum albümü. Üzerinde çalışıyorum lakin notaları hâlâ bitiremedim. Gönül dostlarına karşı vicdanen hatalı hissediyorum.
◊ Neden bir türlü bitmiyor?
– Şu yahut bu nedenle bayağı zorlandık. Bundan önce bir albüm yapmıştık, onun da tesiri oldu. Hatırlarsanız bir tribute çalışması yapmıştık, yapıtlarımı 32 sanatçı okumuştu. Yeni albüm kimi vazifelerimden ötürü gecikti fakat artık eli kulağında.
◊ Tamamı yeni müziklerden mı oluşacak?
– Evet, hepsi yeni.
◊ Yeni müzik üretme evresi mı beklenenden uzun sürdü?
– Yok yok. Dağarcığımda her vakit çok müzik vardır. Yarım yarım duran 500-600, bitmiş 70 kadar müziğim var. Hepsini okuyacak değilim ya, 10 tane seçeceğim.
YENİ ŞARKILARIMDAN
BİRİ RAP KARAKTERİNDE
◊ Onca müzik içinden nasıl seçim yapabiliyorsunuz?
– İçimden ne geliyorsa, nasıl geliyorsa. Bir-iki tanesi var bilhassa aklıma takılan. Mesela biri “Dedikodu”. Rap karakterinde. Rap karakter derken icrada rap karakteri yani.
◊ Son görüşmemizde telif kanunuyla ilgili ezaları konuşmuştuk…
– Telif hakkı çok kıymetli mevzu. Neden derseniz… İnsan üç tarafıyla üretir, bir vücuduyla, iki aklıyla, üç hissiyle. Telif, akıl ve hisle üretilenlerin geri dönüşüdür.
◊ Maddi manada yani…
– Hem maddi hem manevi. Üretimin dönüşü büyük ölçüde telif hakkıyla sağlanır. Telif hakkı, sanat yapıtlarının ticari alanlarda kullanılmasından kaynaklanan haktır. Bir ticarethane o yapıtları kullanıyor mu mesela, öncesinde eser kullanımı için muhatabından müsaade alacak, sonra telifini ödeyecek.
◊ Türkiye’de telif yasasının yetersizliğinden çok yakınılıyor.
– Şu anda Türkiye’de telif ödeniyor görünüyor değil mi?
◊ Elbette…
– Lakin gerçekte hak edilenin 20’de biri, 30’da biri, hatta kategorisine nazaran 100’de biri alınıyor.
◊ Bu husustaki açıklar neden bir türlü kapatılamıyor?
– 5846 sayılı bir yasa var, bunun ismi Fikir ve Sanat Yapıtları Yasası. Bu yasanın daha uygun olması lazım. Şu anki haliyle sanatkarların haklarını koruyamıyor. Daha uygun olması için örnek alınacak yasa ya da uygulamalar var.
◊ Hangi yasalar onlar?
– AB müktesebatı… Avrupa Birliği’nin uyguladığı kurallar, yasalar. Neden o maddelerden örnek alalım diyorum, zira 300 yıldan beri bunu uyguluyorlar, kuralları eksiksiz hale getirmişler. Türkiye’de ise bu bahis yalnızca 30 yıldan beri ele alınıyor.
TASARIYI GÖRÜNCE TÜYLERİMİZ DİKEN DİKEN OLDU
◊ İki yıl evvel de bu eksikleri konuştuk. Onca vakit geçti, düzeltmek için adım atılmadı mı?
– Üç sene önce başlamıştık aslında bir şeylere. Yasamızı daha düzgün hale getireceğimizi umut ediyorduk. Geçen sene son halini almıştı…
◊ Ancak sorun çıktı…
– Yasa parlamentoda oylanmaya gitmişti, parlamentoya giden halini gördük, tüylerimiz diken diken oldu.
◊ Neydi o kadar berbat olan?
– Bizim üzerinde çalıştığımız hoşlukları göremedik orada. Onun için rica ettik “Bunu erteleyin, durdurun” diye. Sağ olsunlar ertelediler. Artık yeni baştan çalışmamız gerekiyor. Daha güzel olacak inşallah.
◊ Türkiye’de aşağı üst kaç müzik sanatkarı var, bu husus hakkında bir bilginiz var mı?
– Devlet bünyesinde olan sanatkarlarımızın sayısı 1158. Müzikle ilgili olanlar yani. Operadan baleye ve halk müziğine kadar devlet bünyesindeki bütün memur sanatkarlar diyelim. Memur sanatkarlar daha çok icracıdır. Yani muhafazaya yönelik olarak “var”ı anlatırlar.
◊ Ya memur olmayanlar?
– Dışarıdaki sanatkarlar, devlet katında resmi sıfata haiz olmadan çalışanlar… Onlar piyasa dediğimiz, Unkapanı vs. dediğimiz yerlerde bulunan sanatkarlardır. Onların sayısı kayıtlara nazaran 20 bin civarı.
◊ Kayıt derken…
– Meslek birliklerine kayıtlı olanlar yani. MESAM olsun, MSG, MÜYORBİR, MÜYAP olsun. 6 meslek birliği var, onlara kayıtlı sanatçı sayısı 20 bin civarı. Şunu da söylemek istiyorum; bütün sanatkarların âlâ olması lazım ki sanat da güzel olsun.
◊ Hangi açıdan uygun olmaktan kelam ediyorsunuz?
– Sıhhatiyle, geçim sıkıntısıyla uğraşırsa üretimi gereği üzere olmaz. Bu kelamını ettiğimiz binlerce sanatçı güzel durumda mı derseniz, birden fazla ne yazık ki hayır. Zira hâlâ sanatkarların büyük çoğunluğu vasıfsız emekçi statüsünde bedellendiriliyor. Şuna da aldanmamak lazım. Ülkemizde sanatçı dediğimiz vakit direkt ünlü olanlar akla geliyor. Lakin onların sayısı 50-60’ı geçmez. Biz 20 bin bireyden kelam ediyoruz.
◊ Bu bir gönderme mi?
– Yok yok, hayır. Biz onları kutluyoruz başarılarından ötürü fakat sonuç prestijiyle bütün Türkiye’yi, bütün sanat alemini de söz etmiyorlar.
◊ Görüşleriniz ve söylemleriniz yüzünden kimi vakit eleştiriliyorsunuz. O hususta neler söylemek istersiniz?
– Ben ülkesine hürmet duyan, sahip çıkan bir beşerim. Lakin yalnızca vatandaş olarak… Siyasi olarak değil, zira siyasetçi değilim. Sonuçta siyasette olağan ki birer oyumuz var. Herkes oyunu kullanmakta, istediğini tercih etmekte özgür. Bizim değişmez temel prensiplerimiz var, o prensiplere hürmet duyarak doğal…
Onlar nedir? Biz laik bir devletiz. Toplumsal hukuk devletiyiz, parçalanamaz bütünlüğümüzle üniter bir devletiz. Biz bu bedelleri koruyarak seçimimizi yapar, oyumuzu hangi partiye vereceksek veririz. Şu anda dünyanın durumunu ve büyük resmi de görmek lazım.
SOSYAL MEDYADA AHLAK SÜKUT ETTİ
◊ Sanatkarlar için toplumsal medya kaçınılmaz bir irtibat mecrası haline geldi. Hayatımızın merkezine oturan toplumsal medya sizce yararlı mı yoksa insanları kutuplaştırıyor mu dersiniz?
– Burada eksik olan ahlaktır. Bir de bilgi eksikliği var. Kimilerinin ellerine bu türlü bir fırsat geçmişken bencilce, bilse de bilmese de her türlü mevzuyu eleştirme hali oluyor. Bu son derece rahatsız edici. Bu mevzuyu ben üç sene evvel torunuma sormuştum, o vakit 15-16 yaşındaydı. “Efe, yavrum, toplumsal medya olmasa ne olur?” dedim. “Öyle yaşamak mı olur dede?” dedi.
Fakat altı ay kadar evvel tekrar tıpkı şeyi sordum. Bu kere “Çok daha yeterli olur dede” diye yanıt verdi. Bunu bana gencecik torunum söylüyor. Artık sanıyorum ki çok kişi bu fikirdedir. Lakin toplumsal medyadan da vazgeçilmesi mümkün değil. Burada ahlak sükut etmiştir.
◊ Tahlil?
– Tahlil insanın kendisinde. Ahlaklı biri aslında gerekeni gerektiği üzere yapar. Lakin ahlaklı olmayanlar burayı bozuyor. Toplumsal medya farklı bir dünya. Bildiğimiz dünyaya baktığımızda bir dolu devlet ve o devletlerin kuralları var, kurallara nazaran hareket ediliyor. Lakin toplumsal medyada devlet yok, kural yok.
Bunu sisteme sokmak lazım. Etikle ahlakla ilgili, insan kıymetleriyle ilgili, demokrasiyle ilgili, hukukla ilgili. Bu kıymetleri korumak için ne yapılması gerekiyorsa onu yapmak lazım. Herkes bilmeli ki, bu dünyada yalnız kendileri yok. Öbürleri da yaşıyor ve onların haklarını gasp etmemeleri gerekiyor.
Senin özgürlüğün bir diğerinin özgürlüğünün sonuna kadar.
O REKLAMDA
TENKİT EDİLECEK
BİR ŞEY YOKTU
◊ Rol aldığınız reklam sineması çok konuşulmuştu. Seri tamamlandı mı?
– Sonuncuyu, yani dördüncüyü yeni çektik. Sanırım haziranda yayınlanır.
◊ Kimi çok sevdi bu reklamı, kimi çok eleştirdi.
– Evet, tenkit de aldık lakin genelde başarısı büyük olmuş, çok sevilmiş. Teşekkür ettiler bunun için, keyifli oldum. O reklamın özü ne… paklık imandan gelir. Bizim dinimizde paklığın ehemmiyeti çok büyüktür. Yani tenkit edilecek bir şey yok. O da paklığa katkıda bulunan eserlerden biri sonuçta.
BABAMIN ESKİ ELBİSELERİ KARŞIT YÜZ EDİLİR
BANA VE KARDEŞLERİME BAYRAMLIK YAPILIRDI
◊ Bayramlardan kelam edelim. Size ne çağrıştırıyor bayramlar?
– Bayramlar bana nazaran sihirli günlerdir. Sevgiyi, saygıyı pekiştiren günlerdir. Ayrıyeten Ramazan Bayramı, o hoş ramazan ayının tacıdır. Bayramlarda beşerler birbirini daha çok sevip sayar, birbirini ziyaret eder, görüşür. Dediğim üzere sihirli günlerdir.
◊ Çocukluğunuzdaki bayramlar nasıldı?
– O vakitler konfeksiyon yoktu. Kumaş alınır, kıyafetler terziye diktirilirdi. Benim en sevdiğim elbiselerim, babamın elbiseleri aykırı yüz edilerek bana ve kardeşlerime dikilenlerdi.
Yani babam giymiş, kullanmış, artık miadı dolmuş. Terzi onu alıp bozar, bize nazaran yapardı. O denli memnun olurdum ki babamın elbisesini giyiyorum diye.
Bayram sabahını güç ederdik. Kahvaltı ve aileyle bayramlaşmanın akabinde büyüklerimizin ellerini öpmeye giderdik. Ancak evvel harçlığı en çok kim veriyorsa ona (gülüyor).
◊ Son olarak okuyuculara bir bayram iletisi verir misiniz?
– Sağ olana, sağlıklı olana her gün bayramdır elbet, bunu bu türlü bilelim. Bayramların kıymetini bilelim. Bayramlar insanlığımızı pekiştiren, hürmetimizi güçlendiren bedellerdir. Gelenek göreneklerimizi unutmayalım. Bunlar bize hayat gücü verir.
