Eyyubiler periyodunda 1211 yılında Hazreti İbrahim’in ateşe atıldığında düştüğü rivayet edilen makamın bulunduğu alanda inşa edilen ve Balıklıgöl’ün güneybatı kıyısında yer alan Döşeme Mescidi, Osmanlı periyodunda medrese, mezarlık ve Hazreti İbrahim’in makamından oluşan bir külliyeye dönüştürüldü.
Son olarak 1810 yılında temelinden restore edilerek bugünkü halini alan cami, Hazreti İbrahim’in ateşe düştüğü Halilürrahman Gölü kıyısında bulunması hasebiyle her yıl yüzbinlerce yerli ve yabancı ziyaretçiye mesken sahipliği yapıyor. Mescitte, yerin Balıklıgöl’e hakikat kayması ve çatlaklar oluşması nedeniyle 2015 yılında Vakıflar Şanlıurfa Bölge Müdürlüğü tarafından onarım çalışması başlatıldı. Yaklaşık dört yıldan bu yana devam eden onarım çalışmalarında sona gelindi.
Açılışı ramazan ayı sonrası olarak planlanıyor
Şanlıurfa Vakıflar Bölge Müdürü Mehmet Ali Palalı, Halilürrahman ve Makam Mescidi olarak da bilinen mescitte, yıllardır hassas ve kapsamlı bir onarım çalışması yürüttüklerini söyledi. Mescitte kayma ve su sızıntısı konusundaki sorunun çözüldüğünü belirten Palalı, onarım çalışmalarının başka farklı takımlar tarafından bilim adamları nezaretinde gerçekleştirildiğini lisana getirdi. Çok özel ve farklı kuralları bulunan bir onarım çalışması gerçekleştirdiklerini anlatan Palalı, “Restorasyonumuz tamamlanma aşmasına gelmiştir. Döşeme Mescidi’nin ibadete açılışı ramazan ayı sonrası olarak planlanmaktadır. İbadete açıldıktan sonra da cami avlusu ve üstündeki kalan aksaklıklar giderilecektir. Öncelikle 1987 ve 2009 yıllarında Balıklıgöl’ü temizlerken suyun boşaltılması sırasında camimizde suya yanlışsız bir kayma meydana gelmiştir. Şayet Vakıflar Bölge Müdürlüğümüz müdahale etmemiş olsaydı camimizin suya yanlışsız yıkılma tehlikesi kelam konusuydu.” diye konuştu.
“Zemini sabitlendi çatısındaki yükü kaldırıldı”
Palalı, caminin en az 50 yıl daha tamir görmemesi için kapsamlı bir onarım çalışması yaptıklarını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Öncelikle taban yapısı sağlamlaştırıldı. Yerin 4,5 metre altında bulunan kaya katmanına taban sabitlendi. Caminin üst örtüsündeki mozaik ve betonarme kalıntılarıyla oluşan 50 santimlik yük kaldırıldı. Son derece çağdaş sistemlerle caminin üstünün izolasyonu yapıldı. Cami içerisindeki su yapısının tehlikeli olduğu görüldü yurt içinden ve dışından uzmanlar getirilerek, yürütülecek çalışmalar için fikir birliği yapıldı. Bugün camimiz son etaba geldi, Gaziantep’ten gelen ve Türkiye’de su altı yapıları konusunda uzman olan bir takımla çalışıyoruz. Burada çok kıymetli bir çalışma yapıldı. Bir yandan cami yapısı sağlama alındı, bir yandan balıkların olağan hayatını devam ettirmesi sağlandı, bir yandan da su kaynaklarının akışı olağan olarak sağlandı. Bu koşullarda çalışma yapabilmek bizim için nitekim güç oldu emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.”
“Maliyeti 3,5 milyon lira”
Cami onarım kontrolörü Hakan Demir de yapının çok özel koşullar taşıyan nadir mescitlerden biri olduğunu söyledi. Çalışmaların büyük bir titizlik ve hassasiyetle yürütüldüğünü belirten Demir, şunları kaydetti:
“Bu özel yapının özel sorunları oluyor, büsbütün su içerisinde olduğu için tabanda kimi temelle ilgili sorunlar çıktı. Çabucak müdahale edilemedi. Gerek su kaynakları gerekse de balıkların bulunmasından ötürü çalışmalar sıkıntı yürüdü. O yüzden çok hassas çalıştık. Sağlam yerin dörtle yedi metre ortasında olduğunu tespit ettik. Taban güçlendirme çalışması yaptık. Şu anda yapı, sağlam bir yere ulaşmış durumdadır. Çalışmalar üç bilim heyeti ve 15 personelin başka farklı periyotlarda çalışmasıyla sürdürüldü. Yapının maliyeti yaklaşık 3,5 milyon liradır olağanda iki yıllık bir işti fakat iş artışı ve yer sorunları münasebetiyle çalışmalar dört yıla çıktı.”
