‘Anadolu’da kurulan birinci uygarlık’ olma özelliğine sahip Hitit medeniyetine 450 yıl başşehirlik yapan Hattuş’a, en büyük metropol kenti olan Alacahöyük ve Anadolu’daki birinci idari ile askeri merkezi unvanına sahip Şapinuva’dan bugüne uzanan kalıntılar, Çorum sonları içerisinde bulunuyor.
İl Kültür ve Turizm Müdürü Ömer Arslan, tarihin en parlak sayfalarını yazan medeniyetlerine konut sahipliği yapan Anadolu’nun ‘açık hava müzesi’ olarak anıldığını, bu coğrafyada yaşayan Hitit medeniyetinin de hem Anadolu’da hem de dünyada birçok prensip imza attığını söyledi.
Anadolu’daki birçok birincinin Çorum’da bulunduğunu belirten Arslan, şöyle devam etti:
“Öncelikle Hititler, Anadolu’da kurulan birinci uygarlıktır. Tarihin bilinen birinci yazılı antlaşması olan Kadeş Barış Antlaşması, Hititliler’le Mısırlılar ortasında Hattuşa’da imzalanmıştır. Hattuşa’daki bir öteki birinci ise Hititler tarafından kurulan ve ‘Pankuş’ ismi verilen meclistir. Anadolu’da merkezi otoriteye bağlı birinci siyasi birliği kuran Hititler, ayrıyeten aile, miras, ve uygar hukuk alanında birinci çalışmaları yapan medeniyettir.
İlk tarih yazıcılığı, ‘Kral Yıllıkları’ ile Hititler tarafından yapılmıştır. Tarihten günümüze kadar bilinen ve varlığı kanıtlanmış en eski lisan olan Hititçe, Hint-Avrupa lisan ailesine mensup olup birinci sefer Hitit medeniyeti tarafından kullanılmıştır. Anadolu, demir dönemine birinci defa Hititler vaktinde girmiştir.”
Anadolu’nun birinci barajının da Çorum sonları içerisinde bulunduğuna işaret eden Arslan, Hititler tarafından Alacahöyük’e 3250 yıl evvel inşa edilen barajın günümüzde hala bölge halkının sulama suyu gereksinimini karşıladığını anlattı. Alacahöyük’ün Hititlerin metropol kentlerinden olduğuna dikkati çeken Arslan, burada birinci olma özelliğine sahip yapıtların başında Hitit Barajı’nın geldiğini lisana getirdi.
Hitit Barajı etrafında DSİ tarafından değerli bir proje yürütüldüğünü belirten Arslan, “Baraj etrafına 280 dekar alana arkeopark yapılmaktadır. Teması ve uygulamalarıyla Türkiye’de bir birinci olacak arkeoparkta ziyaretçiler, Hitit periyoduyla çağdaş devri birlikte yaşayacak. Binlerce yıl evvelki tarihi deneyimleme fırsatı bulacaklar. Hititlerin birincilerini bugün gerçekleştirdiğimiz birinci olma özelliğine sahip projelerle gelecek jenerasyonlara aktarmayı hedefliyoruz.” sözlerini kullandı.
Çorum’un Ortaköy ilçesinde bulunan Şapinuva Antik Kenti’nin de Anadolu’nun birinci idari ve askeri merkezi unvanına sahip olduğunun altını çizen Arslan, ayrıyeten ticaret borsalarının temelinin de burada atıldığını vurguladı.
Bölgede yapılan hafriyatlarda 4000 tablet elde edildiğini aktaran Arslan, “Hititçe, Hurrice, Hattice, Akadca üzere çeşitli lisanlardaki siyasi, idari, dini içerikli çivi yazılı tablet ve yapıtlardan Şapinuva’nın, devrinin eser borsası olarak ticari faaliyetlerin gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Bu istikametiyle de Şapinuva’nın bir birinci olma özelliğine sahip olduğu söylenebilir.” diye konuştu.
“Herkesi medeniyetin izini sürmeye çağırıyoruz”
Arslan, kendi periyodunda birçok birincisi hayata geçiren Hititlerin en değerli kalıntılarının Çorum hudutları içerisinde bulunduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Tarihin en parlak sayfalarını yazan medeniyetler, bize miras olarak çok değerli hazineler bırakmış. Bu değerli mirasların tamamı elimizdedir. Birincileri gerçekleştiren Hitit medeniyetinin UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alması kaçınılmazdı. Birincileri gerçekleştiren bir medeniyete mesken sahipliği yapan Çorum’a Türkiye ve dünyanın her yerinden insanları davet ediyoruz. Herkesi birincileri gerçekleştiren medeniyetin izini sürmeye çağırıyoruz.”
