Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığından yapılan açıklamada, Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri Heyeti’nin çalışmalarına ait bilgi verildi.
Açıklamada, 10 Temmuz 2018 tarihli ve 1 sayılı “Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” ile bilim, teknoloji ve yenilik ile ilgili alanlarda Cumhurbaşkanınca alınacak kararlar ve oluşturulacak siyasetlerle ilgili teklifler geliştirmek maksadıyla Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri Şurası (BTYPK) kurulduğu anımsatıldı.
Dünyada gelişmiş ülkeler incelendiğinde aktif işleyen bir Ar-Ge ve yenilik ekosistemi için birincil gerekliliğin, güçlü bir devlet liderliği ve Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin teşvikine yönelik en üst düzeyde sahiplenme olduğunun görüldüğü belirtilen açıklamada, “Bilim, teknoloji ve yenilik alanında bu türlü bir şuranın kurulması, gelişmiş ülkelerdeki yaklaşımına benzeri bir formda Sayın Cumhurbaşkanımız nezdinde de bahse ne kadar kıymet atfedildiğinin net bir göstergesidir. BTYPK’nın misyon ve yetkileri ortasında bölgesel ve global rekabette mukayeseli üstünlük kazandıracak alanları tespit edip bu alanlara yönelik tavsiyelerde bulunmak; bilim ve teknoloji alanındaki araştırma ve geliştirme siyasetlerinin ekonomik kalkınma, toplumsal gelişme ve ulusal güvenlik gayeleri doğrultusunda tespit edilmesi, yönlendirilmesi ve uyumunun sağlanması emeliyle altyapı, insan kaynağı ve öteki tüm kaynakların geliştirilmesine yönelik araştırmalar yaparak teklifler oluşturmak yer almaktadır.” tabirleri kullanıldı.
Ayrıca, Şura tarafından bu bahisler da dahil olmak üzere misyon alanlarına giren tüm hususlarda Bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar, sivil toplum ve dal temsilcileri ve alanında uzman bireylerin görüşü alınarak uygulanan siyasetler ve gelişmelerin izlendiği, çalışmalarla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan’a rapor sunulduğu bildirildi.
Kurulun, Türkiye’de yüksek teknolojili eserlerin üretiminin artırılması, sanayi ihracatının teknoloji seviyesinin yükseltilmesi, katma bedel ve verimliliği artıracak halde endüstrinin dönüşümün sağlanmasına yönelik her türlü adım için geçmiş devirdeki eğilimleri devam ettiren lineer artışlar yerine, parabolik artış değişimlerinin hedeflenmesi gerektiğini kendine temel düstur olarak benimsediği belirtilen açıklamada, “Ülkemizin orta gelir tuzağından çıkması ve global düzeyde önde gelen rekabetçi bir ülke olabilmesi için bunun bir seçenek değil, hızlı bir gereklilik olduğunu kıymetlendirmektedir.” tabirlerine yer verildi.
Kurul tarafından öncelikle BTYPK’nın aktif bir işleyiş yapısına sahip olabilmesine yönelik uygun modelin oluşturulması maksadıyla tahlil çalışmaları yapıldığı aktarılarak, bu emelle memleketler arası ülke örnekleri dikkate alınıp, ülkelerin bilim, teknoloji ve yenilik ekosistemi yönetişim yapılarının tahlil edildiği aktarıldı.
Japonya ve Güney Kore örnekleri inceleniyor
Açıklamada, bu tahlil kapsamında, çoğunluğu G20 ülkeleri olmak üzere, Global Rekabetçilik Endeksi ve Global Yenilik Endeksi’nde BTY alanında öne çıkan 20 gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkenin göz önünde bulundurulduğuna da dikkat çekildi.
Bu ülkelerin bilim, teknoloji ve yenilik alanında siyaset yapma süreçlerinde vazife alan kurumsal yapıları, siyaset üretme sistematikleri ve sistemlerinin incelendiği, buna ek olarak, öncelikli alanlarının nasıl belirlendiğine dair yönetişim modellerinin araştırıldığı belirtildi.
Akabinde ise Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin “Planla”, “Uygula”, “Değerlendir” ve “Önlem Al” adımlarından oluşan çok katmanlı ve döngüsel idaresini muvaffakiyetle uyguladığı bedellendirilen iki ülke, Japonya ve Güney Kore örneklerinin ayrıntılı incelemesinin yapıldığına dikkat çekilen açıklamada, şu tabirlere yer verildi:
“Ülke örneklerine ait tahlil sonuçları ve Cumhurbaşkanlığı Siyaset Heyetlerinin mevzuata dayalı misyonları ve kullanabilecekleri araçları göz önünde bulundurularak BTYPK’nın yönetişimi ve çalışma yapısına ait teklif geliştirilmiştir. ‘T.C. Cumhurbaşkanlığı Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri Konseyi’nin Yönetişimi ve Çalışma Yapısına Ait Öneri’ raporu oluşturulmuştur.
Cumhurbaşkanlığı ikinci 100. Günlük İcraat Programı kapsamında Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri Konseyine (BTYPK) tevdi edilen ‘Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri ve Stratejileri’ dokümanının hazırlanması misyonuna istinaden yapılan çalışmalar tamamlanmıştır. ‘Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri ve Stratejileri’ dokümanı Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşüne sunulmuştur.”
Çalışmalar müddetince Ar-Ge ve yenilik ekosisteminde yürütülen faaliyetler sonucu beklenen tesir boyutunun “birincil düzey”de önceliklendirildiğine yer verilen açıklamada, Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin girdi ve çıktılarından elde edilen kazanımların sosyo-ekonomik tesire, toplumsal yarara dönüşümünde güzelleştirmeye açık konuların giderilmesinin merkeze alındığı aktarıldı.
Bu bağlamda, “katma paha yaratmaya odaklanan çığır atlatıcı bir stratejik yaklaşımın” gerekli olduğunun benimsendiği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Özetle, yeni periyot için çığır atlatıcı stratejik yaklaşım ile Ar-Ge ve yenilik çıktılarına/etkilerine odaklanma, fikir evresinden teknolojik eserlerin başarılı bir halde ticarileştirilmesine kadar bütün etaplar dikkate alınarak Ar-Ge ve yenilik sürecinin bütüncül idaresinin sağlanması, sosyo-ekonomik yarar odaklı gayelere odaklanılmıştır. Strateji dokümanında siyaset öncelikleri, stratejik amaçlar ve takip edilmesi önerilen performans göstergeleri yer almaktadır. Bilim, teknoloji ve yenilik ekosisteminin tesir ve çıktı odaklı takibine yönelik makro düzeydeki göstergeler ve sayısal amaçları 11. Kalkınma Planı’na hazırlık çalışmaları kapsamında ilgili kurumlarla paylaşılmıştır. Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri ve Stratejileri çalışmasına eş vakitli olarak Ar-Ge ve yenilik ekosistemindeki darboğazların tespit edilerek ortaya konulması ve tahliller geliştirilmesine yönelik bir tahlil çalışması daha yürütülmüştür. Bu darboğazların giderilmesine yönelik atılacak adımlar, siyaset öncelikleri ve stratejik maksatlar kapsamında yüklü olarak çıktı ve tesir kazanımlarına götürecek adımlar olarak nitelendirilmektedir.”
Açıklamada, Cumhurbaşkanlığı Üçüncü 100. Günlük İcraat Programı kapsamında Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri Şurasına (BTYPK) tevdi edilen “Türkiye’nin Odaklanacağı Öncelikli Teknoloji Alanlarının Belirlenmesi” misyonuna istinaden yapılan çalışmaların da devam ettiğine dikkat çekilerek, bu çalışma ile Türkiye’de Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin ortak bir vizyon doğrultusunda yönlendirileceği öncelikli teknoloji alanlarının ortaya konulmuş olacağı aktarıldı.
Küresel eğilimler ve ulusal muhtaçlıklar açısından ön plana çıkan teknoloji alanlarının, tesir ve yapılabilirlik boyutlarının da kapsamlı olarak tahlil edildiği bilgisi verilen açıklamada, teknoloji alanlarının tesir boyutunun, “ekonomik, toplumsal ve ulusal güvenlik etkisi” olmak üzere 3 alt boyutta değerlendirildiği vurgulandı.
Kritik/öncü teknoloji alanlarının ekonomik tesirlerinin ortaya konması çalışmaları kapsamında teknoloji alanlarının ekonomik faaliyet kolları ile ilişkilendirilmesine yönelik çalışmanın ise TÜSİAD, MÜSİAD, TOBB ve TÜRKKONFED üzere özel kesimi temsil eden sivil toplum kuruluşları ile Sanayi ve Ticaret Odaları ile işbirliği içinde yürütüldüğüne işaret edilen açıklamada, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
“Yapılabilirlik boyutu ise yayın ve projeler üzerinden akademik yetkinlik, özel kesim yetkinliği, insan kaynağı, finansmana erişim ve ülkemizdeki teknolojik hazırlık düzeyini içeren alt boyutlarda yapılan tahlillerle belirlenmektedir. Belirtilen alt boyutlardaki nicel tahliller ilgili kurumların bilgileri temel alınarak oluşturulmakta; teknik tahlil çalışmaları Merkez Bankası, TÜİK ve TÜBİTAK’ın da dahil olduğu kamu kurumlarından uzmanların katkılarıyla gerçekleştirilmektedir. Nitel tahliller ise alanlarında ehil akademisyenler ve faal olarak Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri gerçekleştiren özel kesim kuruluşlarından uzmanların iştirakiyle yapılacak delfi tahlilleriyle ortaya konmaktadır. Delfi metodu, teknoloji öngörüsü çalışmalarına ilgili tüm aktörlerin iştirakinin en yüksek oranda gerçekleşmesini sağlayan dünyadaki en güzel formüllerin başında gelmektedir.
Tüm teknoloji alanları, yaratacakları tesir ve ülkemizde yapılabilirlikleri boyutlarında pahalandırılacak; ülkemizin ekonomik ve toplumsal kalkınmasına Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle en aktif formda katkıda bulunacak teknoloji alanları öncelikli olarak seçilecektir. Öncelikli teknoloji alanlarını belirleme çalışmasının Temmuz ayı içinde kesin hale getirilmesi planlanmaktadır.”
Açıklamada, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Siyasetleri Konseyi’nin tüm çalışmalarında katılımcılığı ve tüm ilgili paydaşların görüşlerinin alınmasını kendine bir düstur olarak benimsediğine vurgu yapılarak, ilgili bakanlar, kamu kurum ve kuruluşları, STK temsilcileri ve uzmanlarla ortak çalışmalar, görüşmeler, Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin aktifleştirilmesine yönelik istişare toplantılarının nizamlı olarak devam ettiği de aktarıldı.
